Ödem, vücudunuzun dokularında sıkışan sıvının neden olduğu şişliktir. Ödem en sık ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda görülür, ancak yüz, eller ve karın gibi vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Aynı zamanda tüm vücutta da görüle bilinir.
Ödeme ne sebep olur?
Ödemin birçok olası nedeni bulunur:
- Ödem, özellikle bir yerde çok uzun süre oturma veya ayakta durmada yerçekimi sonucu ortaya çıkabilir. Bu durumlarda su doğal olarak bacaklarave ayaklara çekilerek ödem oluşturur.
- Bacaklardaki damarların kapakçıklarındaki zayıflamadan (venöz yetmezlik adı verilen bir durumda) ödem oluşabilir. Bu problem damarların kanı kalbe geri itmesini zorlaştırır ve varisli damarlara ve bacaklarda sıvı birikmesine neden olur .
- Konjestif kalp yetmezliği ve akciğer, karaciğer, böbrek ve tiroid hastalıkları gibi bazı hastalıklarda ödeme neden olabilir
- Kan basıncınız için veya ağrıyı kontrol etmek için aldığınız ilaçlar ödeme neden olabilir .
- Alerjik reaksiyon, şiddetli iltihaplanma, yanıklar, travma, pıhtı (lar) veya yetersiz beslenme de ödeme neden olabilir.
- Diyetinizden çok fazla tuz alınması ödemi daha da kötüleştirebilir.
- Hamilelik durumunda, rahim vücudun alt gövdesindeki kan damarlarına baskı yaptığından bacaklarda ödem oluşmasına neden olabilir.
Ödemin belirtileri nelerdir?
Ödemli olabileceğinize dair işaretler şunlardır:
- Etkilenen bölge şişmiş olur.
- Şişmiş bölgenin üzerindeki cilt gergin ve parlak görünebilir.
- Şişmiş bölgeye parmağınızla en az 5 saniye hafifçe bastırıp ardından parmağınızı kaldırmanız halinde ciltte bir çukur görülür.
- Bacaklarınız şişmişse yürümekte zorlanılır.
- Akciğerlerde ödem varsa öksürüyor veya nefes almakta güçlük çekiyor olabilirsiniz.
Ödem nasıl tedavi edilir?
Tam bir muayene ile neden ödem olduğunuzu belirlemek için testler yapılmalıdır. Ödem, nedenine bağlı olarak geçici veya kalıcı olabilir. Bu sebeple ödem, ona neden olan duruma göre tedavi edilir.
Örneğin:
- Ödem akciğer hastalığından kaynaklanıyorsa amfizem veya kronik bronşitten olmuş olabilir , hasta sigara içiyorsa eğer hemen bırakması istenir.
- Kronik kalp yetmezliği olan hastalar içinse şu önlemler tavsiye edilir: koroner arter hastalığının tedavi edilmesi; ağırlık yani obeziteden kurtulması, sıvı ve tuz alımının izlenmesi ve alkolü bırakması.
- Sebep bir ilaçla ilgiliyse, ilacı durdurmak şişliğin geçmesine neden olur. Herhangi bir ilacı bırakmadan önce tabii doktorunuzla konuşun.
Altta yatan hastalıkları tedavi etmenin yanı sıra, sıvının vücudunuzda birikmesini önlemek için atabileceğiniz birkaç adım daha vardır:
- Uzanırken veya uzun süre otururken bacaklarınızın altına bir yastık koymak. (Bacaklarınızı kalp seviyenizin üzerinde tutmak.)
- Uzun süre hareket etmeden oturmamak veya ayakta durmamak.
- Bacaklarınıza baskı uygulayan ve sıvıların bacaklarınızda ve ayak bileklerinizde birikmesini önleyen çoğu eczaneden satın alınabilir destek çorapları giymek.
- Tuz alımınızı sınırlamanız.
- Reçeteli ilaçlar almak için doktorunuzun talimatlarını izlemek. Doktorunuz vücudunuzun fazla sıvıdan kurtulmasına yardımcı olan bir diüretik (genellikle “su hapı” olarak adlandırılır) almanızı isteyebilir.
Diğer önemli ipuçları:
- Şişmiş ödem alanlarını ek basınçtan, yaralanmalardan ve aşırı sıcaklıklardan koruyun. Derinin şişmiş bölgelerdeki yaralanmasının iyileşmesi daha uzun sürer ve buraların enfeksiyon kapma olasılığı da daha yüksektir.
- Şişmiş bir bölgede ağrı, kızarıklık veya ısı varsa hemen bir doktora muayene olun; açık bir yara oluşmuşsa; veya nefes darlığı veya sadece bir uzuvda şişme yaşarsanız da yine aynı şekil bir doktora obezitelik durumunuz varsa mutlaka bir diyetisyene görünün.
Dyt. Nursena ARDALI Diyetisyen Merkezi ( Bursa Diyetisyeni )