Beslenme alanında sağlanan iyileşmelere rağmen demir eksikliği özellikle kadınlar için ciddi bir sağlık problemi olmaya devam ettiği görülüyor. Demir eksikliğinin en yaygın sebebi ise hayvansal demir mineralini içeren kırmızı etin tüketilmemesidir ve bu sorun dünya çapında bir milyar insanı etkileyen aneminin en yaygın nedenidir.
ANEMİ
Demir eksikliğinin tanımı ve demir eksikliği ile anemi arasındaki sınırın nereden geçtiği konusunda halk nezdinde soru işaretlerinin var olmaya devam ettiği gerçeğiyle karşı karşıyayız. Anemi ve kansızlık teknik olarak aynı sağlık problemini ifade eder. Bu, kırmızı kan hücrelerinin çeşitli sebeplerden görevlerini yerine getiremez hale gelmesi demektir. Kırmızı kan hücreleri dokulara oksijen taşımakla görevli hücrelerdir ve bunlarda ortaya çıkacak bir rahatsızlık dokuların yeterli oksijen alamaması ile doğacak komplikasyonları tetikler.
Kansızlık birçok sebepten meydana gelebilir. Ancak, istatiksel olarak en yaygın kansızlık faktörü demir eksikliğidir. Bu da, vücudun demir stoklarının beslenme bozukluğu yada başka faktörler neticesinde azalması ve vücutta demir minerali seviyesinin düşmesi olarak tanımlanıyor. Kimi durumlarda bu eksiklik anemiye yol açamayabiliyor. Demir eksikliğinin hangi durumlarda izole bir mineral eksikliği olduğu ve hangi durumlarda kansızlık olrak tanımlanabileceği ise kan testlerinin sonuçlarına bağlı. Demir minerali, kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin bileşiğinin yapısında bulunuyor. Demir eksikliği anemisi, demir azlığı sonucunda yeterli hemoglobin sentezinin gerçekleşmemesi olarak tanımlanabilir. Buna göre demir eksikliğinin kansızlık düzeyine ulaşması hemoglobin senztezinin aksaması ile ilgili. Serum hemoglobin seviyeleri normalin altına indiğinde buna anemi deniyor. Demir, vücutta oksijen taşınmasını sağlayan hemoglobin molekülünden bulunur.
kadınlarda görülen bir problem
Demir eksikliği, dünya genelinde en çok görülen mineral eksikliğidir ve çeşitli sağlık sorunları demir seviyesinin düşmesine sebep olabilmekle beraber, genellikle demir eksikliği beslenme problemleri ile bağlantılı bir rahatsızlık olarak karşımıza çıkıyor. Demir eksikliği daha ziyade geri kalmış ülkelerde ve kadınlarda görülen bir problem. Kadınlarda demir eksikliğinin sık olarak ortaya çıkması kadın metabolizmasının demir mineralini çok daha hızlı tüketmesiyle ilgili. Öte yandan gelişmekte olan ülkelerde et ve et ürünlerinin diyetin önemli bir kısmını oluşturmaması demir eksikliğinin çok görülmesinin başlıca nedeni. Demir eksikliği özellikle gebeleri tehdit ediyor çünkü gelişmekte olan ülkelerde kadınlar gebeliğe genelde tükenmiş demir stoklarıyla başlıyor ve gebelik ilerledikçe bebeğin kendi kan hücrelerini oluşturması problemi ciddileştiriyor. Yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu, saç dökülmesi, nefes darlığı ve üşüme; en belirgin demir eksikliği belirtileri olarak kabul ediliyor.
Aşırı Demirin Sağlık Riskleri
Yemeklerden alınan demirin emilimini C vitamini, A vitamini veya beta-karoton açısından yüksek yiyecekler yiyerek artırabilirsiniz. Diğer yiyeceklerle birlikte et, balık veya kümes hayvanları yemek de yardımcı olabilir.
Gıda kaynaklarında rapor edilen demir zehirlenmesi durumu nadirdir. Bir kez tüketildiğinde, vücudunuzun yeteri kadar aldığından emin olmak için kendi dengeleme sistemi vardır. Zamanla çok fazla demir tüketmek , karaciğerde ve diğer dokularda büyük miktarda demir birikmesine neden olabilir.
Sonuç olarak bu da şeker hastalığına, kalp hastalığına ve karaciğer hasarına sebep olur.
Yeterli Demir Almak İçin
Aşağıdaki ipuçları, diyetteki demir alımınızı en üst düzeye çıkarmanıza yardımcı olabilir:
- Yağsız kırmızı et yiyin: Bu, kolayca emilen demirin en iyi kaynağıdır. Eksikliğiniz varsa haftada birkaç kez et yemek hastalığınıza yardımcı olabilir.
- Tavuk ve balık yiyin: Bunlar aynı zamanda iyi demir kaynaklarıdır. Bunların çeşitlerini yemelisin.
- C vitamini yönünden zengin besinler tüketin: Demirin emilimini artırmak için yemek sırasında C vitamini açısından zengin yiyecekler tüketin. Örneğin, yapraklı yeşilliklerin üzerine serpiştirdiğiniz bir miktar limon suyu emdiğiniz miktarı artıracaktır.
- Yemeklerin yanında kahve, çay veya sütten kaçının : Demir açısından zengin yiyecekler içeren yemeklerde bunlardan kaçının. Bunun yerine arasında kahve veya çayınızı ara öğünlerde alın
- Zengin yiyecekleri seçin: Et ve balık yemiyorsanız, diyetinize bol miktarda demir açısından zengin bitkisel yiyecekler ekleyin.
Dyt. Nursena ARDALI Diyetisyen Merkezi ( Bursa Diyetisyeni )
Bursa diyetisyen , diyetisyen , online diyetisyen
